İltihaplı Sivilce Nedir, Neden Olur?

Cilt sorunları arasında en sık karşılaşılanlardan biri olan sivilceler, özellikle de iltihaplı formlarıyla can sıkıcı bir hal alabilir. İltihaplı sivilce, sadece estetik bir kaygı yaratmakla kalmaz, aynı zamanda ağrı ve rahatsızlık hissi de verebilir. Peki, bu iltihaplı sivilceler neden oluşur ve onlardan kurtulmak için ne gibi yöntemler izlenmelidir? Bu yazıda, iltihaplı sivilcenin oluşum mekanizmasını, yaygın nedenlerini, doğru bakım yöntemlerini ve evde uygulanabilecek doğal çözümleri ele alacağız.

İltihaplı Sivilce Nedir?

İltihaplı sivilce, tıbbi adıyla nodüler akne olarak bilinen, cildin derin katmanlarında oluşan ve ağrılı olabilen bir sivilce türüdür (1). Bu sivilceler, genellikle cildin yüzeyinde görülen küçük sivilcelerden farklı olarak, daha büyük, kırmızı ve iltihaplı bir yapıya sahiptir. İltihaplı sivilcenin temelinde, kıl köklerinin (foliküllerinin) tıkanması yatar. Yağ bezlerinin aşırı sebum (cilt yağı) üretmesi, ölü cilt hücreleri ve bakteriler bir araya gelerek gözenekleri tıkar ve bu durum, iltihaplanmaya yol açar (1).

Nodüler akne ve kistik akne bazen karıştırılsa da, aralarında önemli farklar bulunmaktadır. Her ikisi de cildin derin katmanlarında oluşur ancak kistik akne, irinle dolu olduğu için nodüllere göre daha yumuşaktır. Kistik sivilceler patlayabilir ve bu durum enfeksiyona yol açabilir. Kistik akneler, siyah nokta veya beyaz noktaların içeriği çevre dokuya yayıldığında oluşur ve vücut buna irin üreterek tepki verir. Buna karşılık, nodüler akneler genellikle sağlam kalır ve derinlerde, cilt tonunda veya kırmızı bir şişlik olarak haftalarca hatta aylarca kalabilir (2).

İltihaplı Sivilce Neden Olur?

İltihaplı sivilce oluşumunun ana nedenleri, cilt altındaki iltihaplanma süreciyle doğrudan ilişkilidir. İşte bu duruma yol açan yaygın faktörler:

• Aşırı Sebum Üretimi: Ciltteki yağ bezlerinin normalden fazla sebum üretmesi, gözeneklerin tıkanmasına neden olan başlıca faktördür (1-3).
• Tıkanmış Kıl Folikülleri: Aşırı sebum ve ölü cilt hücreleri, gözenekleri tıkayarak bakteri üremesi için uygun bir ortam oluşturur (1-3).
• Bakteri Çoğalması: Gözeneklerde doğal olarak bulunan Propionibacterium acnes (P. acnes) adlı bakteriler, tıkanıklık içinde çoğalır (1-3).
• İltihaplanma: Vücudun bu bakterilere karşı verdiği tepki, iltihaplanmaya yol açar. Bu iltihaplanma derinlere yayıldığında, nodüler veya kistik sivilceler oluşur (1-3).
• Hormonal Değişimler: Ergenlik, adet döngüsü ve hamilelik gibi hormonal dalgalanmalar, yağ bezlerinin daha fazla çalışmasına ve sivilce oluşumunun artmasına neden olabilir (1, 3). Özellikle erkeklik hormonları (androjenler), sebum üretimini tetikleyerek iltihaplı sivilcelere yol açabilir.
• Genetik Yatkınlık: Ailede iltihaplı sivilce öyküsü olan bireylerde bu durumun görülme olasılığı daha yüksek olabilir (2). Genetik faktörler, cildin yağ bezlerinin aktivitesini ve sivilceye yatkınlığını etkileyebilir.
• Stres: Yüksek stres seviyeleri, vücutta sivilce oluşumunu tetikleyebilecek hormonların (kortizol gibi) salgılanmasına neden olabilir (3).

Beyaz iltihaplı sivilce de bu sürecin bir sonucudur. Bu tür sivilceler, genellikle iltihaplı irin birikimi sonucu cilt yüzeyine yakın bir beyaz baş oluşturur.

İltihaplı Sivilce Nasıl Geçer? Tedavi ve Bakım Yöntemleri

İltihaplı sivilcelerin tedavisi, doğru cilt bakımı ve dermatologlar tarafından önerilen tıbbi yöntemleri bir arada kullanmayı gerektirir.

İltihaplı sivilce sıkılır mı? 

Kesinlikle hayır. İltihaplı sivilceyi sıkmak, iltihabın cildin daha derinlerine yayılmasına, ağrının artmasına, enfeksiyon riskine ve kalıcı sivilce izlerinin (akne skarı) oluşmasına neden olabilir (2, 3).

Günlük Cilt Bakımı Rutini

Sivilceleri kontrol altında tutmak için günlük cilt bakımı rutini oluşturmak önemlidir (2).

• Yüz Temizliği: Yüzünüzü günde iki kez yıkayın. Gün içinde egzersiz yapıyorsanız, hafif bir temizleyici ile hızlı bir yıkama daha fazla bakterinin gözeneklerinizi tıkamasını önlemeye yardımcı olabilir.
• Makyaj Temizliği: Her gece yatmadan önce tüm makyajınızı çıkardığınızdan emin olun. Bu, cildinizde biriken yağ ve bakteri miktarını azaltacaktır.
• Nemlendirme: Yüzünüzü temizledikten sonra hafif yapılı bir nemlendirici uygulayın.
• Kil Maskesi: Haftada iki kez kil maskesi kullanmak, gözeneklerinizdeki fazla yağı, ölü deri hücrelerini ve bakterileri dışarı çekmeye yardımcı olabilir.
• Güneş Koruma: Güneş koruyucu kullanmak, sivilce izlerini ve lekelenmeleri önlemeye yardımcı olur.

Topikal ve Oral Tedaviler

Dermatologlar, iltihabı azaltmaya yardımcı olmak için benzoil peroksit, salisilik asit veya retinoidler gibi bileşenler içeren kremler veya jeller önerebilir. Durumun ciddiyetine göre ise ağızdan alınan antibotikler ile tedavi edilebilir (2).

Evde İltihaplı Sivilce Tedavisi İçin Doğal Yöntemler

Evde uygulanabilecek bazı yöntemler, iltihabı hafifletmeye ve sivilceyi yatıştırmaya yardımcı olabilir. Ancak bu yöntemlerin tıbbi tedavilerin yerini almadığını ve ciddi durumlarda bir dermatoloğa danışılması gerektiğini unutmamak önemlidir (3).

• Buz Uygulaması: İltihaplı sivilcenin üzerine sarılı bir buz torbasını birkaç dakika boyunca tutmak, iltihabı ve kızarıklığı hafifletmeye yardımcı olabilir.
• Çay Ağacı Yağı: Seyreltilmiş çay ağacı yağı, antibakteriyel özellikleri sayesinde iltihaplı sivilcelere doğrudan uygulanabilir (2).
• Aloe Vera Jeli: Aloe vera'nın anti-inflamatuar özellikleri, cildi yatıştırarak iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.

Yaşam Tarzı ve Diyetin Etkisi

Bazı yaşam tarzı faktörleri de iltihaplı sivilce oluşumunu etkileyebilir. Yüksek glisemik indekse sahip yiyecekler, süt ürünleri ve aşırı şeker tüketimi, bazı kişilerde sivilceyi tetikleyebilir. Dengeli beslenme, bol su içme ve stres yönetimi, cilt sağlığının korunmasına katkıda bulunabilir (2).

Ne Zaman Bir Uzmana Danışılmalı?

Eğer iltihaplı sivilceleriniz yaygın ve ağrılıysa, evde uygulanan yöntemlerle iyileşmiyorsa veya ciltte iz bırakma eğilimindeyse, bir dermatoloğa başvurmak en doğru yaklaşımdır (1, 3). Uzman bir doktor, size özel bir tedavi planı oluşturabilir ve reçeteli ilaçlar, lazer tedavileri veya diğer profesyonel çözümler önerebilir (1, 3).

Kaynakça

1. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22888-nodular-acne
2. https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/nodular-acne#general-skin-care-tips
3. https://www.nhs.uk/conditions/acne/