Yüz Kırışıklığı Neden Olur? Nasıl Giderilir?

Kırışıklıklar, yaşlanmanın kaçınılmaz bir belirtisi olarak karşımıza çıkar. Cilt kırışıklıkları, pek çok faktöre bağlı olarak gelişebilir. Özellikle yüz, boyun, eller ve kollar gibi güneşe en fazla maruz kalan bölgelerde daha belirgin şekilde gözlemlenebilir. Çevresel kirlilik, düzensiz beslenme, sağlıksız alışkanlıklar ve stres gibi faktörler de kırışıklık oluşumuna zemin hazırlayabilir. Doğru bir cilt bakım rutini, düzenli beslenme ve sağlıklı alışkanlıklar ile kırışıklıkların azaltılması ve cildin daha sağlıklı görünmesi mümkün olabilir. Yazının devamında yüz kırışıklığı neden olur, nasıl giderilir gibi merak edilen sorulara yanıt bulabilirsiniz. 

Ciltte Kırışıklıklar Neden Oluşur?

Herkesin cildi zamanla yaşlanır, bu yüzden bir çocuğun cildi ile 90 yaşındaki birinin cildi arasında belirgin farklar vardır. Cilt yaş aldıkça, elastikiyetini kaybetmeye başlar çünkü kolajen üretimi giderek azalır. Güneşe maruz kalma, hava kirliliği ve bazı yaşam tarzı alışkanlıkları gibi faktörler bu süreci hızlandırabilir.

Yaş ilerledikçe, cilt incelme ve kuruma eğilimi gösterir. Cildiniz eskisi kadar nemli veya dolgun olmadığında, kırışıklıklar daha belirgin hale gelebilir. [3]

• Yaşlanma
  Yaşlandıkça cildin daha fazla kırışması tamamen doğal bir süreçtir. Zamanla cilt hücrelerinin yenilenme hızı yavaşlar ve cildin iç tabakası olan dermis incelmeye başlar. Bu incelme, cildin yapısını ve esnekliğini sağlayan önemli proteinlerin, özellikle kolajen ve elastin, parçalanmasıyla daha da belirgin hale gelir. Kolajen, cildin sıkılığını ve dayanıklılığını desteklerken, elastin ise cildin esnek ve gergin kalmasını sağlar. Ancak bu proteinlerin azalmasıyla cilt elastikiyetini kaybeder, kırışıklıklar ve ince çizgiler belirginleşir. 
  
  
• Güneşe Maruz Kalma
  Güneş ışığı, vücudunuzun sağlıklı kalması için gerekli olan D vitamini üretimini destekler, ancak aşırı miktarda ultraviyole (UV) ışığına maruz kalmak cildiniz için zararlı olabilir. Özellikle UV ışınları, cildinizdeki kolajeni parçalayarak hasara yol açar. Bu durum, vücudun anormal miktarda elastin üretmesine neden olur. Eğer bu süreç tekrar tekrar gerçekleşirse, cildinizin yapısı bozulmaya başlar. Zamanla cilt kalınlaşır, derin kırışıklıklar oluşur ve ciltte yaşlılık lekeleri gibi renk değişimleri ortaya çıkar. Cilt ayrıca pürüzlü ve sert bir dokuya sahip olur. 
  
  
• Sigara Kullanımı
  Yaşınızla birlikte, kırışıklıkların en önemli faktörlerinden biri de sigara içmektir. Tütün, cildinizdeki küçük kan damarlarını daraltarak oksijen ve diğer hayati besinlerin cilde ulaşmasını engeller. Ayrıca, sigara içmek vücudunuzun kolajen üretimini de yavaşlatır. Sigara dumanını çekmek için dudakların sürekli büzülmesi, ağız çevresinde ekstra çizgilerin oluşmasına yol açar. Tıpkı aşırı UV ışığına maruz kalmak gibi, sigara içmek de cildinizde erken yaşlanma belirtilerine, ince çizgilere, kırışıklıklara ve sert, kösele benzeri bir dokuya neden olabilir.
  
  
• Kanser Tedavisi
  Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerine atomik parçacıklarla saldırarak onları yok etmeyi amaçlar. Ancak bu süreç cilt üzerinde oldukça zorlayıcı olabilir; cildiniz kuruyabilir, kaşınabilir, pul pul dökülebilir ve hassasiyet artabilir. Güneş yanığına benzer bir durum gelişebilir ve bu da cildin daha kolay kırışmasına neden olabilir. [4]
  
  
• Ultraviyole (UV) Işınları
  Güneş ışığından ve diğer kaynaklardan gelen ultraviyole (UV) radyasyonu, özellikle güneş yanığına yatkın kişilerde cildin yaşlanma sürecini hızlandırır. UV ışınları, ciltteki elastin liflerini ve kolajeni zayıflatarak parçalar. Bu destekleyici dokular olmadan cilt, gücünü ve esnekliğini kaybeder, böylece kırışıklıklar ve sarkmalar daha belirgin hale gelir. Özellikle güneş koruması olmayan ciltler, bu etkilerden daha çabuk zarar görür.
  
  
• Yüz Kasılmaları
  Yüz hareketleriniz ve ifadeleriniz, zamanla ince çizgilere ve kırışıklıklara neden olabilir. Örneğin, gözlerinizi kıstığınızda, gülümsediğinizde veya kaşlarınızı çattığınızda, cildinizin altında küçük izler oluşur. Gençken cildiniz esnek olduğu için bu izler kolayca kaybolur, ancak yaşlandıkça cilt elastikiyetini kaybeder ve bu izler kalıcı hale gelir. Sonunda, bu çizgiler yüzünüzün belirgin özellikleri haline gelir.
  
  
• Genetik Faktörler
  Cildinizin görünümü ve dokusu üzerinde büyük bir etkisi olan genler, aslında doğuştan sahip olduğunuz kalıtsal mirasın bir parçasıdır. Genetik yapınız, cildinizin nasıl yaşlanacağını, ne kadar elastik kalacağını ve çevresel faktörlere karşı nasıl tepki vereceğini belirlemede önemli bir rol oynar.

Makyaj Kırışıklıklara Neden Olur Mu?

Eğer makyajınızı temizlemeden uyursanız, gözenekleriniz tıkanabilir ve bu durum cildinizin kolajen üretme yeteneğini olumsuz etkileyebilir. Sürekli olarak makyajla uyumak, erken yaşlanma belirtilerine ve kırışıklıkların oluşmasına yol açabilir. Bu yüzden, cildinizin sağlığını korumak ve kırışıklıkları önlemek için, gün sonunda makyajınızı temizleyici bir ürünle mutlaka çıkarmalısınız. Arada bir makyajınızı çıkarmayı unutmanız büyük bir problem yaratmaz, ancak bu alışkanlığı sürekli hale getirmek cildinizin nefes almasını engelleyebilir ve zamanla gözeneklerin tıkanmasına neden olarak cildinize zarar verebilir. Cildinizin pürüzsüz ve genç kalmasını istiyorsanız, makyajınızı her gece temizlemeyi bir rutin haline getirmek çok önemlidir.

Erken Yaşta Kırışıklık Neden Olur?

Erken yaşlanma genellikle çevresel ve yaşam tarzı faktörlerinden kaynaklanır. Güneş ışığına maruz kalmak, özellikle UV ışınları, cildinizi doğal yaşlanma sürecinden daha hızlı yaşlandırır. Sigara içmek, ciltteki kolajen ve elastin liflerini parçaladığı için sarkma, kırışıklıklar ve çökük bir yüz görünümüne yol açar. Ayrıca, yetersiz uyku hücrelerinizi hızla yaşlandırırken, stres de kortizol salgılar ve cildinizi genç tutan maddelerin üretimini engeller. Bu faktörler, cildinizin erken yaşlanmasına neden olabilir. [6]

Cilt Kırışıklıkları Nerelerde Oluşur?

Kırışıklıklar cildinizin herhangi bir yerinde görülebilir, ancak en yaygın olarak görülen yerler şu şekildedir:

• Yüz
• Eller
• Boyun
• Kollar
• Bacaklar[5]

Cilt Kırışıklıkları Nasıl Önlenebilir?

• Güneş koruması en iyi önlemlerden biri olarak öne çıkar. Bu bakımda, güneş kremi kullanmak büyük önem taşır. Güneşin zararlı ışınları cilt yaşlanmasına ve kırışıklıklara sebep olacağından, güneşe maruz kalınan durumlarda güneş kremi kullanmayı unutmayın.
• Güneşe bakarken gözlerinizi kısmanız veya yüzünüzde sık sık belirli ifadeler yapmanız, yüzünüzün bazı bölgelerinde kırışıklıklara yol açabilir. Uzun süre dışarıda kalıyorsanız, UV 400 korumalı güneş gözlükleri kullanmanız faydalı olabilir. Bu gözlükler, UV ışınlarından korunmanıza ve erken yaşlanma belirtileri olarak bilinen "kaz ayaklarından" kaçınmanıza yardımcı olabilir.
• Solaryum gib UV ışınları yayan cihazlar, cildinizi güneşten gelen ve kırışıklıklara neden olan ışınlarla aynı ışınlarla bombardımana tutarlar. Bu yüzden bunlardan kaçınmak önemlidir.
• Retinol ve retinoid gibi yaşlanma karşıtı ürünleri kullanmak da kırışıklıkları önlemek konusunda iyidir. A vitamini türevlerinden olan retinoidler, yaşlanma karşıtı etkileri en çok araştırılan bileşenlerden biridir. Genellikle retinol olarak da bilinen retinoidler, kolajen üretimini artırarak cildin daha dolgun görünmesine katkıda bulunur. Ayrıca cilt yenilenmesini teşvik eder ve yeni kan damarlarının oluşumunu destekleyerek cildin genel görünümünü ve dokusunu iyileştirebilir.
• Nemlendirici, cildiniz için adeta bir su gibidir. Nemlendiriciler, cildin hem beslenmesini hem de nemlenmesini sağlar. Bu, yaşlandıkça ve cildiniz kurudukça daha da önemlidir çünkü kuruyan cilt, kırışıklıklara daha yatkın hale gelir. Araştırmalar, hyaluronik asit ve C vitamini içeren nemlendiricilerin özellikle kırışıklıkların oluşumunu veya derinleşmesini önlemede etkili olduğunu göstermektedir. Cildiniz için en uygun ürünleri belirlemek adına dermatoloğunuzdan tavsiye almayı unutmayın.
• Su içmek sağlık açısından son derece önemlidir çünkü vücudunuzun hemen her fonksiyonu için suya ihtiyaç duyulur. Su, toksinlerin atılmasından sindirimin desteklenmesine ve vücut sıcaklığının düzenlenmesine kadar birçok hayati işleve katkıda bulunur. Ayrıca, cildinizin sağlıklı kalmasını ve içeriden nemlenmesini sağlayarak cildinizin genel sağlığını da destekler.
• Düzenli olarak yeterince uyumadığınızda, cildinizde erken kırışıklıklar ve sarkmalar meydana gelebilir. Bunun nedeni, kaliteli uyku eksikliğinin vücudunuzda daha fazla stres hormonu olan kortizol salgılanmasına yol açmasıdır ve kortizol, cildinizi esnek tutan kolajeni parçalayabilir. Bu Ayrıca, mümkünse sırt üstü uyumaya özen gösterin; çünkü yan veya yüzüstü uyumak, yüzünüzde çizgiler ve kırışıklıkların oluşmasına neden olabilir. Bu yüzden uyku düzeni de kırışıklıkları önlemek için önemlidir.
• Araştırmaya göre, diyetlerinde bolca kırmızı et ve sağlıksız atıştırmalık bulunan kadınlar, daha fazla meyve tüketen kadınlara göre daha fazla yüz kırışıklığına sahip olma eğiliminde olabiliyor. Ayrıca, anti-enflamatuar veya antioksidan özelliklere sahip gıdalar, cilt elastikiyetini artırarak cilt hasarını ve erken yaşlanmayı önleyebilir.
• Sigaranın da cildimizdeki kırışıklıklar üzerinde etkisi vardır. Sigarayı bırakmak, vücudunuz gibi cildinize de yararlı olacaktır.Sigara dumanı, cildinize esneklik ve dayanıklılık sağlayan kolajen ve elastin liflerine zarar verir. Ayrıca, sigaradaki nikotin kan damarlarını daraltarak cildinize olan kan akışını azaltır. Bu durum, cildinizin yeterince oksijen almasını engeller ve A vitamini gibi önemli besin maddelerinin cildinize ulaşmasını kısıtlar.
• Gözleri kısmak, kaşları çatmak veya dudakları büzmek gibi tekrarlanan yüz ifadeleri kırışıklıkların daha hızlı oluşmasına neden olabilir. Ayrıca, sürekli kaşlarınızı çatarken ya da çatık kaşlarla dolaşıyorsanız, stresinizi azaltacak yöntemler aramak iyi bir fikir olabilir. Düzenli egzersiz, derin nefes teknikleri, yoga ve meditasyon gibi stres yönetimi teknikleri bu konuda yardımcı olabilir. [3][4]

Yüz Kırışıklıkları Evde Nasıl Giderilir?

• Aloe vera: Aloe veranın iyileştirici özellikleri olduğu biliniyor. Araştırmalara göre aloe vera jelinin cilde uygulanmasının kırışıklıkları azaltabilir, kolajen üretimini artırabilir ve cildi
• Muz maskesi: Muz, cilt sağlığını destekleyebilecek doğal yağlar ve vitaminler içerir. Uzmanlar, cilde muz ezmesi uygulanmasını tavsiye ediyor. Bunun için, bir muzun dörtte birini iyice ezip pürüzsüz bir macun haline getirin. Bu karışımı cildinize ince bir tabaka halinde uygulayın ve 15-20 dakika beklettikten sonra ılık suyla durulayın.
• Süper gıdalar: Sağlığa faydalı besinler açısından zengin gıdalar genellikle “süper gıdalar” olarak adlandırılır. Kırışıklıkları önlediği ve genel sağlığı artırdığı görülen birçok süper gıda vardır.Bu süper gıdalar arasında avokado, enginar, chia tohumu, zencefil, domates ve ceviz bulunur.
• Uçucu yağlar: Kırışıklıkları azaltmak için, taşıyıcı bir yağ ile karıştırılmış az miktarda uçucu yağ uygulamak faydalı olabilir. Uçucu yağlar, genellikle cildi tahriş etmeden iyileştiren kombinasyonlar halinde taşıyıcı yağlarla seyreltilir. Kullanabileceğiniz taşıyıcı yağlar arasında badem yağı, fraksiyone hindistan cevizi yağı, argan yağı ve çuha çiçeği yağı bulunur. Kırışıklıkların görünümünü iyileştirmeye yardımcı olabilecek uçucu yağlar ise argan, havuç tohumu, misk adaçayı, buhur, sardunya, üzüm çekirdeği, helichrysum, jojoba, lavanta, neroli, nar, gül, biberiye, sandal ağacı ve ylang ylangdır.
• Masaj: Kırışıklıkları önlemek ve azaltmak için birçok kişi yüz masajı yapar. Taşınabilir bir yüz masajı cihazı kullanmak, ciltteki proteinleri artırarak kırışıklıkların oluşumunu engelleyebilir.
• Günlük 3 ila 5 dakikalık parmak masajı da benzer etkiyi sağlar ve stresi azaltabilir. Ayrıca, birçok spa ve masaj salonu yüz masajı hizmeti sunmaktadır. Evde, parmaklarınızla yüzünüzün her iki tarafına sertçe basıp dairesel hareketlerle masaj yapabilirsiniz.
• Mineraller: Mineraller, vitaminler gibi vücudun küçük miktarlarda ihtiyaç duyduğu mikro besinlerdir ve cilt sağlığı için önemlidir. Cildin güneş ışığını filtrelemesine, iyileşmesine ve hasarı önlemesine yardımcı olurlar.
  Çinko ve selenyum, cilt sağlığı için kritik minerallerdir. Çinko ve selenyum içeren kremler, UV radyasyonunu azaltarak güneşin ciltte kırışıklıklara neden olan hasarını önleyebilir. Ayrıca, selenyum takviyeleri de benzer koruyucu etkiler sağlar.
• Probiyotik ve yoğurt: Araştırmalar, yoğurt gibi probiyotik içeren gıdaların veya takviyelerin düzenli tüketilmesinin kırışıklıkları azaltabileceğini ve cildin genel sağlığını iyileştirebileceğini göstermektedir. İnsanlar üzerindeki çalışmalar, probiyotiklerin cilt üzerine uygulandığında, cildin güneş ışığı gibi stres faktörlerine karşı daha dirençli olmasına yardımcı olduğunu ortaya koymuştur. [7]

Kırışıklık Tedavileri Nelerdir?

• Kremler: Retinoid, retinol, peptit ve C vitamini içeren kremler, cildin elastikiyetini artırarak ve kollajen üretimini teşvik ederek kırışıklıkları azaltabilir. Bu ürünler, cildin yüzeyini düzleştirir ve ince çizgileri hafifletir.
• Lazer Tedavisi: Fraksiyonel lazer ve diğer lazer teknikleri, cildin alt katmanlarına etki ederek kırışıklıkları hedefler. Lazer tedavileri, cildin kolajen üretimini artırarak sıkılaştırır ve cilt dokusunu iyileştirir.
• Dolgu: Hyaluronik asit ve kolajen içeren dolgu maddeleri, cilt altına enjekte edilerek kırışıklıkları doldurur ve cildin daha pürüzsüz görünmesini sağlar. Bu dolgu maddeleri, hacim kaybını telafi eder ve cildin doğal konturlarını geri kazandırır.
• Botoks: Botulinum toksini (Botoks) içeren enjeksiyonlar, yüz kaslarını geçici olarak gevşeterek kırışıklıkları azaltır. Bu yöntem, özellikle alın ve göz çevresindeki dinamik kırışıklıkları düzeltmek için etkilidir.
• Doğal Yağlar: Aloe vera, E vitamini ve diğer doğal yağlar gibi homeopatik ve doğal ürünler, cildin nem dengesini koruyarak ve antioksidan özellikleri sayesinde cildin görünümünü iyileştirebilir. Bu ürünler, cilt bakım rutininin bir parçası olarak kullanılabilir. [5][7]

Kaynakça

1. Kligman, A., Zheng, P., & Lavker, R. (1985). The anatomy and pathogenesis of wrinkles. British Journal of Dermatology, 113. https://doi.org/10.1111/j.1365-2133.1985.tb02042.x. 
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/wrinkles/symptoms-causes/syc-20354927 
3. https://www.healthline.com/health/skin/how-to-prevent-wrinkles
4. https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/ss/slideshow-visual-guide-wrinkles
5. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10984-wrinkles
6. https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/23105-premature-aging
7. https://www.healthline.com/health/home-remedies-for-wrinkles